Οι εκδηλώσεις ΘΕΟΜΗΤΟΡΙΚΑ άνοιξαν με μια πολύ ενδιαφέρουσα ομιλία που πραγματοποιήθηκε στην καινούργια συνεδριακή αίθουσα του Καθεδρικού. Ο καθηγητής Γλωσσολογίας κ. Ν. Παντελίδης μίλησε με θέμα “Χριστιανισμός & Ελληνική Γλώσσα”. Όσοι από το ακροατήριο είχαν ασχοληθεί με το θέμα, γνώριζαν αυτό που είπε και ο καθηγητής, ότι δηλαδή η γλώσσα συγγραφής των Ευαγγελίων είναι η κοινή καθομιλουμένη γλώσσα της εποχής τους. Άρα η γλώσσα που σήμερα μας φαίνεται τόσο επίσημη δεν είναι παρά η γλώσσα που μιλούσαν και καταλάβαιναν οι περισσότερες ομάδες πληθυσμού στην καθημερινή τους ζωή, στα χρόνια των ευαγγελιστών και των πατέρων της εκκλησίας. Αυτό σημαίνει, ότι δεν υπάρχει (όπως πολλοί λανθασμένα νομίζουν) καμία “ιερή γλώσσα” την οποία πρέπει να τοποθετούμε σε υψηλή καθέδρα ως αναλλοίωτη και απόλυτη. Επίσης αυτό δηλώνει, ότι εάν ψάχναμε ένα σημερινό ανάλογο και θέταμε την υπόθεση εργασίας: “σε ποιά γλώσσα θα γράφονταν σήμερα τα Ευαγγέλιά μας;” η απάντηση δεν θα ευχαριστούσε πολλούς: στην Αγγλική, και μάλιστα στην αγγλική καθομιλουμένη γλώσσα, δηλαδή σε εκείνη την αγγλική που χρησιμοποιεί τους αμερικανικούς ιδιωματισμούς. Πράγμα απολύτως φυσικό για όσους βλέπουμε και χειριζόμαστε την γλώσσα ως ένα εργαλείο επικοινωνίας και όχι ως αναλλοίωτη και άτρεπτη και “ιερή”. Η Αλεξανδρινή κοινή είναι τόσο ιερή γλώσσα όσο είναι και όλες οι άλλες γλώσσες του κόσμου. Το πρόβλημα ορισμένων “ελληνορθοδόξων” με την άλογη και αναίτια επιμονή τους για το αναλλοίωτο της γλώσσας των ευαγγελίων ή των ιερών ακολουθιών δεν είναι καθόλου γλωσσολογικό, όσο κι αν αυτό μας φαίνεται περίεργο. Είναι εθνικό.
Δυστυχώς οι διαφορετικές γλώσσες επικοινωνίας δεν λειτούργησαν μόνο ως εργαλεία που έφερναν σε επαφή τους ανθρώπους, αλλά και ως όρια που χώριζαν και διέκριναν τις κοινότητες. Σας θυμίζω το “πας μη έλλην βάρβαρος”, μια ρήση που περιεκτικά αποδίδει αυτή τη διαφοροποίηση στην πράξη. Για όσους λοιπόν βλέπουν τον χριστιανισμό ως άρρηκτα συνδεδεμένο με τον ελληνισμό, η ελληνική γλώσσα των ιερών κειμένων βρίσκεται στο απυρόβλητο. Όσοι όμως θεωρούν την ορθόδοξη εκκλησία ως παγκόσμιο γεγονός, ως νέα βιωτή της όλης κτίσεως, θεία και ανθρώπινη, ε τότε, κάθε αποκλειστικότητα και μονομερής σύνδεση αυτής της εκκλησίας με τον ελληνισμό, φαντάζει τουλάχιστον φαιδρή.
